Cảm biến tốc độ ô tô là gì? Cấu tạo, Nguyên lý & Dấu hiệu hư hỏng

Sự ra đời của cảm biến tốc độ giúp việc điều khiển ô tô trở nên thuận tiện và an toàn hơn. Tuy nhiên, quá trình sử dụng lâu dài và không được bảo dưỡng định kỳ rất dễ khiến bộ phận này gặp trục trặc.

Cảm biến tốc độ ô tô là gì?

Cảm biến tốc độ ô tô là một phần của hệ thống phanh điện tử dùng để đo tốc độ của xe. Do đó, khi tốc độ xe thay đổi đột ngột, người lái sẽ luôn làm chủ được hướng lái, hạn chế trượt bánh.

Cảm biến tốc độ thuộc dòng cảm biến Hall. Ưu điểm của loại này là khả năng phát hiện tốc độ bằng không. Bộ phận này sẽ tạo ra tín hiệu thông qua dòng điện hút và tạo ra dòng điện tín hiệu thấp đến hệ thống điều khiển động cơ – ECM (Engine Control Module).

Cấu tạo cảm biến tốc độ ô tô

Cảm biến giảm tốc được cấu tạo bởi nam châm vĩnh cửu, lõi từ và cuộn dây. Vị trí lắp đặt cũng khác nhau tùy theo dòng xe. Thông thường cảm biến tốc độ được đặt ở hốc bánh xe khi cả 4 bánh của xe đều sử dụng phanh đĩa. Ngoài ra, trong nhiều trường hợp, bộ phận này nằm trong hộp vi sai khi bánh sau được trang bị phanh tang trống. Đây là cấu tạo cơ bản của cảm biến công tơ mét ô tô trên hầu hết các loại ô tô hiện nay.

Nguyên lý hoạt động của cảm biến tốc độ ô tô

Hệ thống cảm biến tốc độ ô tô hoạt động dựa trên nguyên lý cảm ứng từ. Các bộ phận có cấu trúc từ tính được kết nối với một bánh răng kim loại. Do đó, khi bánh xe quay, phần bánh răng này cũng chuyển động. Lúc này, răng trượt qua nam châm sẽ tạo ra dòng điện xoay chiều, được hiểu là tín hiệu điện. Sau đó các tín hiệu sẽ được báo hiệu bằng số xung, truyền đến mạch cảm biến tốc độ và tính toán tốc độ của xe. Đây là nguyên lý hoạt động của cảm biến tốc độ.

Hoạt động của hộp cảm biến tốc độ theo nguyên lý cảm ứng từ (Nguồn: Collecté)

Các loại cảm biến tốc độ ô tô

Hiện nay, thị trường có 2 loại cảm biến chính được trang bị để đo tốc độ của phương tiện, bao gồm:

Cảm biến hở

Cảm biến mở bao gồm một vòng kim loại và một đầu đọc riêng biệt. Nhược điểm của cảm biến này là dễ bị bám bụi, cát hoặc mảnh kim loại. Điều này gây ra những ảnh hưởng tiêu cực đến hoạt động của hệ thống, cụ thể là làm biến đổi dòng điện cảm ứng. Nếu một bộ phận bị hỏng, đèn phanh ABS sẽ sáng.

Cảm biến kín

Cảm biến kín có thiết bị gồm nam châm và bánh răng kim loại ăn khớp chặt với nhau nên khắc phục được tình trạng bụi bẩn bám vào. Do đó, loại cảm biến này ít phải bảo dưỡng, vệ sinh và giúp xe vận hành ổn định, hiệu quả.

Hiện nay, mỗi dòng ô tô sẽ được lắp một loại cảm biến tốc độ bánh xe khác nhau. Chủ phương tiện có thể mở phanh và khám xét phía sau để xác định chính xác.

Dấu hiệu hư cảm biến tốc độ ô tô

Cảm biến công tơ mét ô tô bị hư có thể đến từ nhiều nguyên nhân như lỏng socket, lỗi mạch, đứt dây,… Một số dấu hiệu giúp khách hàng nhận biết bao gồm:

Đèn ABS sáng

ABS là hệ thống phanh được trang bị phổ biến trên các phương tiện hiện nay, có chức năng ngăn chặn tình trạng bó cứng phanh khi dừng khẩn cấp, giúp người lái duy trì kiểm soát lái khi đánh lái. Nếu xe không được gắn thiết bị này, người lái sẽ rất khó điều khiển, dễ bị trượt bánh gây nguy hiểm.

Ngay khi hệ thống đo được tốc độ của các bánh xe khi phanh, tín hiệu sẽ được gửi đến ABS để điều chỉnh lực ép phù hợp tránh bị bó cứng. Với trang bị này, sau khi kết nối chìa khóa, đèn cảnh báo ABS sẽ sáng và tắt ngay khi nổ máy. Tuy nhiên, nếu đèn sáng đột ngột hoặc sáng lâu sau khi khởi động, điều đó có nghĩa là hệ thống có vấn đề. Nguyên nhân có thể do cảm biến tốc độ bị gỉ sét, giắc nối bị lỏng, má phanh mòn… khiến bộ điều khiển nhận tín hiệu sai, đèn báo ABS sáng. Người dùng nên kiểm tra và sửa chữa kịp thời để đảm bảo an toàn khi di chuyển.

Hệ thống ABS không ổn định

Hệ thống ABS được cấu tạo bởi các bộ phận bao gồm hệ thống điều khiển, van thủy lực, cảm biến tốc độ, giúp đảm bảo an toàn khi phanh gấp. Hệ thống này sẽ hoạt động ổn định nếu áp suất dầu được cấp vào từng bánh xe theo lệnh từ ECU phù hợp với tốc độ của bánh xe đó.

Vì vậy, khi cảm biến bị lỗi, tín hiệu từ ECU nhận không chính xác sẽ khiến phanh bị bó cứng, gây nguy hiểm cho người điều khiển. Lúc này, tài xế nên nhanh chóng đưa xe đi sửa để tránh gặp sự cố giao thông.

Đèn báo TCS sáng

Tương tự như ABS, TCS là hệ thống kiểm soát lực kéo giúp đảm bảo an toàn cho người lái trong trường hợp bánh xe bị quay hoặc phanh gấp. TCS hoạt động chính xác bằng cách kiểm soát và phân phối lực từ động cơ đến các bánh xe.

Khi cảm biến tốc độ bị hỏng, đèn báo TCS sẽ sáng ngay cả khi người dùng đã tắt hệ thống. Đây là dấu hiệu cho thấy hệ thống kiểm soát lực kéo của phanh đã bị lỗi và không còn tác dụng.

Đèn Check Engine sáng

Đèn Check Engine sáng là tín hiệu báo lỗi của hệ thống động cơ, trong đó có cảm biến giảm tốc của ô tô. Bộ phận này thường được lắp ở đồng hồ sau vô lăng.

Trong khi đó, ECM là khối điều khiển động cơ, trực tiếp nhận thông tin từ cảm biến, xử lý và gửi về để điều khiển hoạt động của hệ thống phanh. Khi ECM phát hiện thông tin khác với bình thường hoặc không có tín hiệu gì, check engine lập tức bật đèn cảnh báo để cảnh báo chủ xe.

Mô hình cảm biến ô tô (Nguồn: Sưu tầm)

Lúc này, người dùng nên mang xe đến trung tâm sửa chữa để sửa chữa, tránh gây nguy hiểm khi tham gia giao thông. Đặc biệt, trường hợp đèn Check Engine nhấp nháy liên tục là cảnh báo khẩn cấp động cơ gặp vấn đề nghiêm trọng cần xử lý gấp. Nếu không thể sửa chữa ngay, người điều khiển chỉ nên di chuyển với tốc độ tối đa 40 km/h để tránh nguy hiểm.

Hướng dẫn vệ sinh cảm biến tốc độ ô tô

Cảm biến tốc độ ô tô đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo an toàn cho xe khi di chuyển. Một hệ thống không hoạt động sẽ dẫn đến nhiều vấn đề đáng lo ngại cho người lái xe khi tham gia giao thông. Do đó, việc bảo dưỡng và vệ sinh cảm biến thường xuyên là thực sự cần thiết. Công việc này cũng khá đơn giản và dễ làm:

– Chuẩn bị các dụng cụ cần thiết bao gồm: cờ lê 10, kích thủy lực, cờ lê lực, ống mở bánh xe, càng xe và khăn lau.

– Tiến hành tháo bánh xe: Tiến hành đỗ xe trên mặt đất bằng phẳng và dùng kích thủy lực nhấc bánh xe lên khỏi mặt đất, đặt xe lên trên mil. Sau đó mở tất cả các công tắc và tháo bánh xe ra khỏi xe. Để quan sát cảm biến tốt hơn và tạo khoảng trống rộng rãi trong quá trình sửa chữa, nên hướng cả hai bánh trước về phía người lái khi tháo ABS trên bánh phụ.

– Tháo cảm biến: Phải xác định chính xác vị trí của cảm biến trên bánh xe trước khi tháo. Bộ phận này thường nằm ở hộp vi sai hoặc giếng bánh xe tùy theo từng mẫu xe. Sau khi biết vị trí, người vận hành chỉ còn việc tháo chốt ở chân cảm biến và chốt định vị của cáp. Khi đó thợ sửa chữa chỉ việc nhấc bộ phận cảm biến lên và dùng vít tách chốt và tháo ra. Khi thực hiện không kéo dây vì dễ làm hỏng hệ thống ABS.

– Vệ sinh cảm biến: dùng khăn mềm để lau các chi tiết, tránh dùng hóa chất tẩy rửa vì sẽ gây chập mạch. Đồng thời, thợ sửa chữa không nên tác động mạnh vì dễ làm hỏng ABS vĩnh viễn.

– Lắp lại cảm biến: Người dùng lắp lại bộ phận như ban đầu và tiến hành kiểm tra dây để đảm bảo bộ phận không bị giãn, chèn ép. Sau đó, đưa bánh xe trở lại trạng thái bình thường. Một số trường hợp sau khi vệ sinh đèn ABS vẫn sáng. Đây là một dấu hiệu bình thường sẽ biến mất khi thiết lập lại máy phân tích.

Tiến hành tháo cảm biến tốc độ ra khỏi xe và lau nhẹ bằng khăn mềm (Nguồn: Sưu tầm)

Cảm biến tốc độ ô tô là bộ phận quan trọng giúp điều khiển xe đảm bảo an toàn trên những cung đường trơn trượt hay trong những trường hợp phanh gấp. Vì vậy, khách hàng nên chú ý vệ sinh, bảo dưỡng định kỳ để phát hiện sớm các dấu hiệu hư hỏng để sửa chữa kịp thời, giúp xe luôn hoạt động tốt và đảm bảo an toàn.