Cấu tạo phanh đĩa ô tô & Nguyên lý hoạt động

Cấu tạo phanh đĩa ô tô

Cấu tạo phanh đĩa ô tô gồm 4 bộ phận chính: đĩa phanh, má phanh, má phanh và dầu. Tổ hợp phanh này được thiết kế dạng hở, các bộ phận phối hợp ăn ý với nhau, giúp xe dừng đỗ hoặc giảm tốc độ hiệu quả.

Đĩa phanh (Roto)

Đĩa phanh được gắn trực tiếp trên trục bánh xe. Hiện tại, rôto phanh đĩa có các loại đặc, có lỗ thông hơi và tang trống. Tùy theo ý đồ thiết kế, đĩa phanh sẽ được đục lỗ hoặc xẻ rãnh để tối ưu hóa khả năng tản nhiệt cho hệ thống phanh đĩa của xe khi hoạt động.

Cận cảnh lỗ khoan trên phanh đĩa ô tô (Nguồn: Sưu tầm)

Ngày nay, hầu hết các cánh quạt được làm bằng thép carbon. Là chất liệu có khả năng chịu nhiệt cao, chịu lực tốt và độ bền cao. Tuy nhiên, đĩa phanh có thể bị nứt nếu hoạt động nhiều lần chịu lực tác động quá lớn. Trong trường hợp má phanh không đúng tiêu chuẩn, đĩa phanh sẽ bị trầy xước, làm giảm ma sát trong quá trình vận hành.

Ngàm phanh (Caliper)

Kẹp phanh giữ và ấn má phanh vào rôto phanh để tạo ra đủ lực phanh giúp xe giảm tốc và dừng lại một cách êm ái. Hiện bộ phận này được thiết kế với 2 hình dáng chính là nổi hoặc cố định.

Đặc biệt, thiết kế vây bao gồm một piston và một chỗ ngồi. Khi có lực tác động, piston sẽ ép vào mặt đĩa tạo ra phản lực làm cho má phanh di chuyển.

Kẹp phanh cố định có cấu tạo phức tạp hơn với 2 piston thủy lực được đặt ở vị trí đối xứng. Khi tác dụng lực, má phanh ép vào đĩa phanh, quá trình này không làm cho má phanh di chuyển. Hiện tại, giá đỡ phanh cố định được sản xuất đắt tiền và chỉ phù hợp với một số xe thể thao hiệu suất cao.

Má phanh (Brake pads)

Má phanh là một khối thống nhất được làm từ các vật liệu chịu nhiệt như gốm, hợp kim, Kevlar. Cấu tạo của bộ phận phanh đĩa ô tô này bao gồm 2 má kẹp có nhiệm vụ kẹp đĩa phanh.

Các khe trên má phanh có tác dụng giải phóng nhiệt trong quá trình hoạt động. Khi đạp phanh, người lái nghe thấy tiếng kêu éc éc là dấu hiệu má phanh đã mòn và cần thay thế.

Phanh đĩa ô tô được thiết kế dạng hở, tản nhiệt tốt (Nguồn: Sưu tầm)

Dầu (Piston)

Nguyên lý hoạt động của phanh đĩa là sử dụng dầu chuyên dụng để truyền lực. Khi pít-tông hoạt động, nó sẽ ép má phanh vào đĩa phanh, giúp xe giảm tốc độ hoặc dừng hẳn. Dầu phanh đĩa bị hao mòn trong quá trình sử dụng và cần được bảo dưỡng định kỳ để đảm bảo an toàn cho người và phương tiện.

Ngoài 4 bộ phận chính trên, phanh đĩa còn có lò xo và bộ lọc gió giúp hệ thống phanh đĩa hoạt động trơn tru và hiệu quả.

Nguyên lý làm việc của phanh đĩa ô tô

Khi lái xe với bàn đạp phanh, áp suất dầu trong ống dẫn dầu và xi lanh bánh xe tăng lên, đẩy pít-tông và má phanh cọ sát vào đĩa phanh, tạo ra lực ma sát khiến bánh xe bị chậm lại hoặc dừng lại của bánh xe.

Trong quá trình sử dụng phanh đĩa ô tô, người lái cần thực hiện theo 3 bước: đạp phanh, rà phanh, giảm tốc kết hợp với phanh và về số thấp hơn để dừng xe an toàn. Kỹ thuật phanh đĩa này áp dụng cho những đoạn đường gồ ghề, chở nặng hoặc bạn đi xe với tốc độ cao.

Nguyên lý hoạt động của phanh đĩa phụ thuộc vào áp suất dầu (Nguồn: Sưu tầm)

Ở trạng thái nhả, áp suất dầu giảm nhanh chóng, làm cho phớt dầu bị biến dạng và pít-tông và má phanh tách ra khỏi đĩa phanh. Phanh đĩa ô tô là bộ phận nhanh chóng bị hao mòn sau quá trình sử dụng liên tục. Khi má phanh mòn chỉ còn 2-3 mm, người lái nên thay má phanh mới.

Ưu – Nhược điểm của phanh đĩa ô tô

Bên cạnh việc đảm bảo an toàn trong quá trình sử dụng, phanh đĩa ô tô có những ưu nhược điểm gì? Nếu bạn đang băn khoăn về vấn đề này thì ngay sau đây sẽ chia sẻ đến bạn những ưu nhược điểm của phanh đĩa ô tô .

Ưu điểm của phanh đĩa ô tô

• Mang lại độ chính xác cao, đảm bảo an toàn cho người lái khi sử dụng, ưu điểm vượt trội so với dẫn động phanh tang trống.
• Quá trình phanh ngắn (ngay khi tác dụng lực của tay côn sẽ truyền ngay đến chảo dầu, đẩy dầu vào pít-tông, pít-tông sẽ ép trực tiếp vào 2 má phanh và đĩa phanh) thời gian thực hiện nhỏ hơn 0,5 giây. Nhờ đó, khả năng dừng nhanh, hiệu quả và gần như không bị trượt như các xe phanh đĩa khác.
• Tản nhiệt cực tốt nhờ thiết kế đĩa phanh đục lỗ, khả năng sử dụng sẽ bền hơn.
• Thiết kế nhỏ gọn, nhẹ hơn nhiều so với phanh tang trống.

Nhược điểm của phanh đĩa ô tô

• Nên bảo dưỡng thường xuyên vì thiết kế phanh đĩa của xe nằm bên ngoài.
• Đắt tiền trong quá trình bảo trì.
• Quá trình hoạt động phụ thuộc rất nhiều vào dầu phanh nên cần có thời gian kiểm tra và thay dầu định kỳ.
• Thiết kế của đĩa phanh ô tô ở dạng hở nên bề mặt ma sát rất dễ bị hư hỏng bởi các tác nhân bên ngoài trong quá trình sử dụng.
• Má phanh bị ăn mòn khá nhanh do quá trình phanh diễn ra nhanh và mạnh.
• Nếu không biết sử dụng sẽ rất nguy hiểm, nghiêm trọng hơn là ngã, lật xe nếu phanh gấp.

Một Số Hư Hỏng Và Cách Sửa Phanh Đĩa Ô Tô

• Phanh đĩa bị khóa khi đạp phanh
• Đĩa phanh phát ra tiếng kêu
• Nặng chân phanh: nguyên nhân là do bộ trợ lực phanh có vấn đề
• Rò rỉ dầu phanh, rò rỉ hệ thống.
• Phanh bị rung hoặc trượt do guốc phanh, guốc phanh bị mòn hoặc hư hỏng
• Má phanh mòn hoặc biến dạng

Với những hư hỏng cần xác định rõ nguyên nhân nằm ở đâu và đưa ra biện pháp xử lý hợp lý. Trong một số trường hợp có thể phải mài đĩa phanh ô tô, hoặc mài đĩa phanh ô tô ở đâu? Hoặc để thay thế các bộ phận như má phanh, phanh đĩa xe ô tô… nếu cần thiết. Ngoài ra, bạn nên thường xuyên kiểm tra và bảo dưỡng hệ thống phanh để hệ thống này hoạt động trơn tru và an toàn.

Trên đây là thông tin về phanh đĩa ô tô. Hi vọng qua bài viết bạn đọc đã có được những thông tin hữu ích trong việc chăm sóc và bảo vệ chiếc xe của mình.