Hộp số tự động là gì? Các loại hộp số tự động phổ biến

Hộp số ô tô dùng để làm gì? Có những loại hộp số nào? Hãy cùng xem cấu tạo, nguyên lý làm việc, ưu nhược điểm của từng loại hộp số mà bạn cần biết.

Hộp số là một bộ phận rất quan trọng trong hệ thống vận hành của xe. Hiểu rõ hoạt động, điểm mạnh và kinh nghiệm bảo dưỡng hộp số ô tô sẽ giúp hộp số vận hành hiệu quả, trơn tru và bền bỉ hơn.

Hộp số ô tô là gì?

Hộp số ô tô là bộ phận giúp truyền lực từ động cơ đến hệ thống dẫn động các bánh xe với tỷ số truyền thay đổi theo yêu cầu vận hành. Bởi động cơ đốt trong chỉ tạo ra công suất và mô-men xoắn cực đại trong một dải vòng tua máy hẹp. Vì vậy, để xe tăng/giảm tốc thì phải có một bộ phận trung gian chịu trách nhiệm thay đổi tỷ số truyền của hệ dẫn động các bánh. Đây chính là lý do hộp số ra đời.

Hộp số ô tô là bộ phận cho phép truyền sức mạnh của động cơ đến hệ dẫn động các bánh xe với tỷ số tốc độ thay đổi tùy theo yêu cầu vận hành.

• Thay đổi tỷ số truyền động cơ sang hệ dẫn động bánh xe, thay đổi tốc độ xe để phù hợp với lực cản bên ngoài
• Thay đổi hướng di chuyển của xe về phía trước hoặc phía sau
• Ngắt động cơ trong thời gian tùy ý mà không cần tắt động cơ

Nhờ có hộp số mà động cơ xe có thể chạy ở dải vòng tua máy tối ưu nhất, giúp xe vận hành ổn định, êm ái và tiết kiệm nhiên liệu.

Hiện nay có 4 loại hộp số trên ô tô được sử dụng phổ biến nhất đó là hộp số sàn MT, hộp số tự động AT, hộp số biến thiên vô cấp CVT và hộp số ly hợp kép DCT. Ngoài ra còn 2 loại khác là hộp số ly hợp kép DSG và hộp số sàn tự động AMT.

Hộp số tự động là gì?

Hộp số tự động AT là loại hộp số có khả năng tự động thay đổi tỷ số truyền phù hợp. Người lái không cần sang số.

Cấu tạo hộp số tự động

Cấu trúc của hộp số tự động bao gồm: bộ bánh răng hành tinh và ly hợp thủy lực tương ứng, bộ biến mô thủy lực, bộ điều khiển điện tử.

Nguyên lý hoạt động của hộp số tự động như sau: Mỗi tỷ số truyền tương ứng với một bộ tỷ số và ly hợp đi kèm. Mô-men xoắn được truyền từ động cơ đến hộp số thông qua bộ biến mô. Lúc này bộ phận điều khiển điện tử sẽ tính toán đóng ly hợp tiến và ly hợp tỷ số phù hợp để đưa ra tỷ số truyền cần thiết. Ví dụ khi xe đang ở số 1, ly hợp số tiến và ly hợp số 1 sẽ đóng.

Cách lái xe số tự động

Lái xe số tự động dễ hơn nhiều so với xe số tay. Vì việc sang số được thực hiện hoàn toàn tự động. Người lái không cần phải sang số qua cần số và ly hợp như xe số sàn.

Người lái chỉ quan tâm đến việc lựa chọn các chế độ lái phù hợp tương ứng với các ký hiệu số tự động thường thấy như: Chế độ P – đỗ xe (Park), chế độ R – lùi (Reverse), chế độ N – trạng thái tự do (Neutral), chế độ lái D – chuyển tiếp (Drive)…

Trong trường hợp người lái muốn sang số bằng tay có thể chọn chế độ số tay. Lúc này, người lái có thể sang số thủ công bằng cần số hoặc bằng lẫy chuyển số trên vô lăng.

Ưu và nhược điểm của hộp số tự động

Ưu điểm:

• Lái xe đơn giản, không cần lo chuyển số
• Vận hành dễ dàng, êm ái, nhất là trên những đoạn đường hay tắc đường, kẹt xe…

Nhược điểm:

• Tiêu hao nhiên liệu cao hơn so với hộp số tay do mất công suất trong giai đoạn biến mô
• Kết cấu phức tạp, chi phí bảo dưỡng, sửa chữa cao
• Giá cao, cùng mẫu xe, nhìn chung bản số tự động cao hơn bản số tay

Hộp số tự động là loại hộp số được sử dụng phổ biến nhất hiện nay. Hầu hết các hãng xe đều sử dụng hộp số AT như Mazda (Mazda 2, Mazda 3, Mazda CX-5…), Suzuki (Suzuki Ertiga, Suzuki XL7…), Toyota, Hyundai…

Các loại hộp số tự động phổ biến nhất hiện nay

Hộp số tự động AT

Hộp số AT là loại hộp số tự động phổ biến nhất hiện nay. Hộp số tự động truyền thống còn được gọi là hộp số tự động biến mô. Không giống như hộp số tay, hộp số AT không sử dụng ly hợp để chuyển số.

Thay vào đó, một khớp nối chất lỏng hoặc bộ biến mô thực hiện công việc. Nó kết nối với bộ điều khiển động cơ điện tử, cho phép điều khiển chính xác chiếc xe

Hộp số sàn tự động – AMT

Hộp số tay tự động còn được gọi là hộp số AMT. Đây là hệ thống truyền động bán tự động, thường được sử dụng trên các mẫu xe sedan/hatchback dưới 4 mét và chủ yếu trên các mẫu xe châu Âu.

Xe không có bàn đạp ly hợp (chân côn), lẫy chuyển số cũng không phải R-1-2-3… mà nhìn như cần số tự động. Sang số khi nào không phải do người lái quyết định mà do người lái xe tính toán và lựa chọn thời điểm thích hợp. Khi tốc độ động cơ và tốc độ đủ để sang số, máy tính điều khiển sẽ tự động ngắt, sau đó sang số và cuối cùng là kết nối lại bộ ly hợp

Hộp số tự động vô cấp – CVT

Hộp số tự động vô cấp CVT là một dạng khác của hộp số tự động. Công nghệ này sử dụng dây đai hoặc ròng rọc thay vì bánh răng thép truyền thống. Nó cho phép sang số mượt mà với các tỷ số khác nhau, tùy thuộc vào vòng tua máy.

Hộp số CVT tập trung cải thiện hiệu quả sử dụng nhiên liệu và khả năng tăng tốc mượt mà. Tuy nhiên, hộp số CVT có nhiều tiếng ồn hơn so với các loại hộp số khác. Nhiều mẫu xe sử dụng hộp số này và một số mẫu xe phổ biến cũng sử dụng hộp số này như Honda City, Toyota Vios, VinFast Fadil, Mitsubishi Outlander, Honda CR-V, Mitsubishi Attrage, Toyota Corolla Altis..

Hộp số ly hợp kép – DCT

Hộp số ly hợp kép – DCT, là sự kết hợp giữa hộp số tay và hộp số tự động. Nó không có bộ biến mô như hộp số tự động truyền thống. Công nghệ này sử dụng hai trục riêng biệt để chuyển số, một cho số lẻ và một cho số chẵn.

Cả hai trục đều có ly hợp riêng. Bạn có thể sang số hoặc sang số trong nháy mắt và quá trình chuyển đổi từ số tự động sang số tay cũng diễn ra suôn sẻ.

Chuyển số cao và số thấp mượt mà nhưng nhược điểm là ồn và đôi khi bị đơ khi chuyển số. DCT có hai kiểu truyền động: truyền động khô và truyền động ướt. Với hộp số khô, người lái không cần thay dầu hộp số.

Hệ thống này giữ cho bộ ly hợp khô ráo, nhưng vì chúng không sử dụng dầu nên chúng sẽ bị mài mòn theo thời gian. Trong một số trường hợp, loại ly hợp khô thậm chí còn gây ra hiện tượng quá nhiệt khi sử dụng. Một số mẫu xe tại thị trường Việt Nam hiện có phiên bản hộp số ly hợp kép DCT như: Kia Seltos, Hyundai Kona..

Hộp số sang số trực tiếp – DSG

Hộp số thay đổi trực tiếp – DSG có cấu trúc tương tự như DCT, nhưng không có các vấn đề rắc rối. Nó sử dụng 2 ly hợp thay vì biến mô, cơ chế vận hành cũng tương đối đơn giản khi chỉ sử dụng 1 ly hợp để chuyển số, đồng thời ly hợp thứ 2 sẽ không hoạt động.

Hệ truyền động này giúp sang số nhanh hơn và tăng tốc mượt mà hơn so với các kiểu truyền thống. Một số xe sử dụng hộp số này là Volkswagen Tiguan Allspace, BMW M3,… Ưu điểm của loại hộp số này là tăng tốc nhanh hơn 0,2 giây so với hộp số thường, chuyển số mượt mà và khả năng tăng giảm tốc độ cũng như mức tiêu hao nhiên liệu tương tự như truyền thống. hộp số tự động…

Hộp số Tiptronic

Hộp số Tiptronic là một loại hộp số tự động hoạt động giống như hộp số sàn. Tuy nhiên, nó sử dụng bộ chuyển đổi mô-men xoắn thay vì ly hợp. Người lái có thể lựa chọn giữa hộp số sàn hoặc hộp số tự động. Tất nhiên, hộp số này có cơ chế đảm bảo an toàn khi chuyển từ chế độ này sang chế độ khác.

Điểm đặc biệt của loại hộp số này là bạn có thể thay thế hộp số tự động. Điều này có nghĩa là bạn có thể vừa lái hộp số tự động vừa chuyển sang chế độ số tay nếu cần thiết, chẳng hạn như lên dốc hoặc xuống dốc…

Trên đây là những thông tin cơ bản về các loại xe ô tô có hộp số tự động. Hy vọng qua đây bạn đọc đã có thêm kiến thức để có thể lựa chọn được mẫu xe phù hợp.